Bij ons op de praktijk worden regelmatig mensen doorverwezen met klachten die met spanning of stress te maken hebben en met onbegrepen lichamelijke klachten. Die worden behandeld door onze collega Refke Homma die gespecialiseerd is in Psychosomatische fysiotherapie. Een onderdeel van de therapie is Mentaliseren.
Mentaliseren is ‘stilstaan bij lichaam én geest’
Stilstaan bij lichaam en geest speelt een belangrijke rol tijdens de behandeling.
Therapeuten en wetenschappers noemen dit ook wel ‘mentaliseren’. Wat is mentaliseren nu precies?
Mentaliseren is het vermogen lichaamssignalen waar te nemen, zoals spanning in je spieren of een zwaar gevoel in je benen.
Mentaliseren is dat je beseft dat deze lichaamssignalen te maken kunnen hebben met innerlijke ervaringen zoals emoties, gedachten, herinneringen of neigingen.
Mentaliseren is wanneer je bijvoorbeeld merkt dat je spieren gespannen zijn en je je afvraagt: “ wat gebeurt er nu bij mij van binnen?”
Lichamelijke gewaarwordingen zijn vaak onlosmakelijk verbonden met innerlijke ervaringen. Denk je aan iets wat je ontroert dan kun je bijvoorbeeld een brok in je keel voelen of trillende ledematen hebben als je ergens van schrikt.
Mentaliseren is dus aanvoelen dat lichamelijke en innerlijke ervaringen een geheel vormen.
Door te mentaliseren kun je ook de lichamelijke uitdrukking van anderen beter begrijpen.
Mentaliseren is een universele menselijke capaciteit. Alle mensen kunnen het in meer en mindere mate.
Het stilstaan bij elkaars lichamelijke en innerlijke belevingen ervaren veel mensen als persoonlijk contact. Een persoonlijke relatie met de ander is dan ook een belangrijk ingrediënt van mentaliseren.
Wat zijn de gevolgen van onvoldoende mentaliseren?
Wanneer je (onverklaarde) lichamelijke klachten hebt zoals pijn, vermoeidheid of uitvalsverschijnselen kan je aandacht geheel in beslag genomen worden door de klachten. Of je wendt je aandacht juist af van wat je lichamelijk en innerlijk beleeft.
In beide gevallen heb je minder aandacht voor allerlei andere lichaamssignalen en innerlijke ervaringen. Je vermogen tot mentaliseren neemt af, wat herstel belemmert.
Enkele voorbeelden:
- Je werkt hard en merkt niet hoe zwaar je lichaam voelt en ook niet dat je je moe en teleurgesteld voelt en behoefte hebt om te gaan zitten en met iemand te praten. Je gaat door met werken en put jezelf uit. Dit veroorzaakt nog meer lichamelijke klachten.
- Je merkt bepaalde emotie niet meer op. Je voelt dat je hart sneller klopt en het bloed naar je hoofd stijgt, maar beseft niet dat het een signaal is dat je boos bent. Je wordt steeds bozer, verdrietiger of angstiger en gespannen maar beseft het niet. Dit kan lichamelijke klachten versterken.
- Je kunt niet goed meer uitdrukken wat je lichamelijk en innerlijk ervaart. Anderen begrijpen je niet en er ontstaan allerlei communicatieproblemen. Hierdoor voel je je vaak eenzaam en boos, wat lichamelijke klachten kan versterken.
- Je ervaart steeds minder contact met anderen en je voelt je vaak ‘niet gezien’ en niet erkend. Dit veroorzaakt vaak emoties als somberheid of woede die klachten kunnen versterken.
Meer weten?
Meer informatie over mentaliseren kun je vinden op ontspanninginfo.nl.
Op deze website vind je interessante tips en adviezen hoe je beter kunt omgaan met stress, zie het artikel: Mentaliseren – een effectieve behandelmethode bij stress!